SPD-DER, yukarıda belirtilen Misyon, Vizyon ve Değerler Bildirisine ek olarak aşağıdaki Mesleki İlkeleri ve Etik Değerleri benimser;
1-SPD-DER üyeleri yasal (legitimate) ve gerçek-doğru bilgi ile sahte ve işe yaramayan bilgiyi ayırt edebilen bilgili bireyler olmakla birlikte alandaki etik standartların da bilincinde hareket eder. Örneğin, Spor ve egzersiz danışmanlığında gelişme ve büyümenin sonucu olarak bazı sorunlar da ortaya çıkmıştır. Yetkin olmayan kişiler kendini spor psikoloğu, spor psikolojisi danışmanı veya sporda psikolojik danışman olarak gösterebilir, antrenör, sporcu ve egzersiz yapanlara verebileceklerinden daha fazlasıyla ilgili sözler verebilir. Alanda hiçbir eğitimi olmayan biri, spor psikoloğu olduğunu söyleyebilir ve bir sporcuya imgeleme uygulamasıyla serbest atış yüzdesini %20 den %80’e çıkaracağı sözlerini (Weinberg ve Gould, 2023).
2-Meslek ilkelerinin ve etik değerlerin özünde; spor psikolojisi danışmanlarının bireylerin onur ve değerlerine saygı göstermesi, temel insan haklarının korunması ve kollanması, sporcu ya da egzersiz yapanların iyiliğinin her şeyden önce geldiğine ilişkin bir felsefe yatmaktadır. SPD-DER, spor, egzersiz ve performans psikolojisiyle ilişkili olarak misyon ve vizyonunda detayları verilen çerçevede kabul ettiği değerler ve estik ilkelerin ayrıntıları aşağıda verilmektedir.
Değerler Bildirisi
Toplumda, alanımızla ilgili değerlerin farkındalığını geliştirme çabaları içinde değerlerimiz şunlardır (AASP, 2023);
1. Mükemmellik–İlerleme, yenilik ve nitelik için mücadele etmek ve bunlar üzerinde gelişmek.
2. Saygı–İnsanlara değer vermek, açık ve geniş bakış açısıyla yaklaşmak ve saygı duyarak davranmak.
3. Doğruluk-Dürüstlük–Açık, şeffaf, sahici, gerçekçi, güvenilir ve doğrudan bir şekilde iletişimde bulunmak.
4. Çeşitlilik–Uzmanlığımızı, eğitimimizi ve kişisel deneyimlerimizi zenginleştirmek için geçmişleriyle, değerleriyle ve perspektifleriyle çeşitliliğe sahip çevreleri içimize almak ve değer vermek.
5. İş Birliği–Araştırmanın uygulama için ve uygulamanın da araştırma için bilgi sağladığını ve bununla birlikte insan performansının, öznel iyi oluşun ve sosyal fonksiyonların etkileşimler ve bağlılıklar içerdiğini anlamak.
6. Servis/Hizmet–Daha geniş topluluklara/toplumlara yardımcı olmak ve değerler sağlamak için bilgi, beceri ve yeteneklerimizi kullanmaya adanmak.Genel Etik ilkelerimiz Aşağıda Belirtilen Altı Başlık Altında Toplanabilir (AASP, 2023; Weinberg ve Gould, 2023);
1. Yetkinlik (competence). Spor, Egzersiz ve Performans Psikolojisi Danışmanları; en yüksek yetkinlik standartlarına sahip olmayı devam ettirmek için çabalar ve uzmanlıklarının sınırlarının bilincinde davranır. Örneğin, bir spor psikolojisi danışmanı takım kurma ve grup dinamikleri hakkında çok az bir bilgi sahibiyse, bu konularda yeterli olduğu ve takımlarla çalışabileceği izlenimi vermesi etik olmayacaktır.
2.Dürüstlük. Spor, Egzersiz ve Performans Psikolojisi Danışmanları; bilim, öğretim ve danışmanlıkta dürüstlük konusuna yüksek derecede özen gösterirler. Aldatıcı reklam yapmazlar (örneğin, sporculara takımın seçilmesinde payları bulunduğunu söylemek gibi) ve takım ve organizasyonlarda olan görevlerini açıkça ortaya koyarlar.
3.Mesleki ve bilimsel sorumluluk. Spor, Egzersiz ve Performans Psikolojisi Danışmanları, her zaman yardım ettikleri kişilerin çıkarlarını ön planda tutarlar. Örneğin, sporda saldırganlığı çalışma adına bir gruba kasten rakip takımla kavga başlatmaları yönünde talimat vermek etik değildir (her ne kadar bu deneyimden çok şey öğrenilebilecek olsa da).
Bilimsel çalışma yapanlar, aynı zamanda, kamuoyunu etik gözetmeyen meslektaşlarından korumakla yükümlüdür. Bir Spor, Egzersiz ve Performans Psikolojisi Danışmanı, diğer bir meslektaşının yanlış eylemler içinde bulunduğuna tanık olursa (örneğin, bir kimseye her istediğini yiyebileceğini ve imgeleme yoluyla bütün fazla yağlardan kurtulabileceğini söylemek gibi), bu yanlış bilgilendirmeye dikkat çekmeli ve meslek sınırları içinde meslektaşıyla yüzlemeli ve gerektiğinde bu durumu mesleki organizasyonlara bildirmelidir.
4.İnsan hakları ve insan onuruna saygı. Spor, Egzersiz ve Performans Psikolojisi Danışmanları çalıştıkları kişilerin özel yaşamlarına ve gizlilik ilkesi gibi temel haklarına saygı duyarlar. Danışmanlık yaptıkları insanların izni olmadan kamuya kimliklerini açıklamazlar. Irk, cinsiyet ve sosyoekonomik statü gibi faktörler üzerinden önyargı göstermezler.
5.Başkalarının iyilik durumunu ve refahını gözetme. Spor, Egzersiz ve Performans Psikolojisi Danışmanları, çalıştıkları insanların iyilik durumlarına ve refahına katkıda bulunmaya çalışırlar. Yani, bir sporcunun psikolojik ve fiziksel iyi oluşları her zaman kazanmaktan veya karşılaşma sonuçlarından önce gelir.
6.Sosyal sorumluluk. Spor, Egzersiz ve Performans Psikolojisi Danışmanları, hem yardım alan kişilerin çıkarlarını korurlar hem de kişilerin bilgi ve refah seviyesinin artmasına katkıda bulunurlar. Örneğin, bir Spor, Egzersiz ve Performans Psikolojisi Danışmanının, depresyon seviyesini düşürmek için tasarladığı ve deney grubuna uyguladığı egzersiz programını, deneyin sonunda kontrol grubunun da uygulamasına izin vermesi, tedaviyi sadece deney grubuna sunmak sosyal sorumluluğunu yerine getirmemesi anlamına gelmekte ve bu etik olmayan bir uygulama olmaktadır.
Yukarıda belirtilen etik ilkeler ETİK OL baş harfleriyle özetlenebilir (Konter, 2023).
E = Eğil olma (yatkınlık/yeterlilik)
T= Toplumsal sorumluluk
İ= İnsan hakları ve onuruna saygı
K= Kişilerin iyiliğini gözetme (sağlık, gelişim ve mutluluğunu koruma)
O= Otantiklik (sahicilik, doğruluk, dürüstlük)
L= Legal mesleki ve bilimsel sorumlulukDikkat edilmesi gereken etik ilkelerin ayrıntıları aşağdaki gibidir:
- Mesleki ve bilimsel ilişkilere önem verme
- Uzmanlıkta yeterlikle ilgili sınırlara önem verme
- İnsan farkılıkları ve çeşitliliğine önem verme
- Mesleği kötüye kullanmama ve istismar etmeme
- Kişisel problemler ve çatışmalara girmeme
- Yararlı olunamayacağı durumlarda zarar vermeden kaçınma
- SPD-DER’in meydan getireceği olumlu etkileri kötüye kullanmama
- SPD-DER’in çalışmalarını kötüye kullanmama
- SPD-DER üyelerinin mesleki olarak çoklu ilişkilere girmemesi
- Danışanlarla takas yapmama
- Uzmanlık dahilinde danışmanlık sağlama, uzmanlığı aşan durumlarda ilgili uzmana yönlendirme
- Üçüncü kişinin hizmet isteminde bulunması
- Danışmanın sorumluluğunda olan ve altında çalışan kişilere verilen denetim ve görevlendirmeleri düzenleme
- Mesleki ve bilimsel bilginin dökümünün çıkarılması
- Mesleki hizmetlerin ücretlendirilmesi ve mali düzenlemeler yapılması
- Halkı bilgilendirmeyi tanımlama
- Önceden bilgisi verilen ve kabul edilen uygulamada bulunma
- Gizliliği koruma
- Bilgisi verilmiş kabul gösterme ve araştırma yapma
- Araştırma yönetimi yapma
- Araştırmada aldatma yapmama
- Minumum düzeyde rahatsız edicilik ve yaşantıya müdahele etme
- Araştırmada dürüstlük
- Etik ve kurumsal istemler arasında çatışmaları çözme
- Etik çatışmaların çözümlenmesi